فکر تأسیس یک دادگاه دایمی کیفری بینالمللی که صلاحیت رسیدگی به جرایم بین المللی را داشته باشد، از آغاز قرن بیستم و به ویژه بعد از پایان جنگ جهانی دوم وجود داشته است. در این راستا تلاشهای متعددی در زمانهای مختلف توسط اعضای اجتماع بینالمللی به عمل آمده است. برای نمونه می توان به تشکیل دادگاههای نورنبرگ و توکیو، دادگاههای بینالمللی کیفری برای یوگسلاوی سابق و روآندا و همچنین دادگاههای کیفری مختلط اشاره کرد. در نهایت اساسنامه ی دیوان بین المللی کیفری در 17 ژوئیهی 1998 از سوی نشست نمایندگان تام الاختیار ملل متحد در شهر رم مورد پذیرش قرار گرفت و در سال 2002 لازم الاجرا شد.
یکی از مهم ترین اهداف دیوان بینالمللی کیفری محاکمه و مجازات جنایتکاران بین المللی و محو بی کیفری است. در واقع هدف و شعار اصلی دیوان بینالمللی کیفری مبارزه با بیکیفری است.بیکیفری به معنی داشتن مصونیت در مقابل مجازات است. در بند3 دیباچهی اساسنامهی دیوان بینالمللی کیفری مقررشده است که«با تأکید براینکه فجیعترین جنایاتی که موجب نگرانی جامعهی بینالمللی میشوند، بی مجازات نمانند.» این امر حاکی از اهمیت مبارزه با بیکیفری برای دیوان است. در واقع دادگاه نماد این خواست بینالمللی است که دیگر شدیدترین جنایاتی که موجب نگرانی اجتماع بینالمللی میشوند، بی کیفر باقی نماند و تعقیب این جرایم به شیوه ای منصفانه ومستقل مورد رسیدگی قرار گیرد.
به علاوه دیوان میتواند از تجربههای نظامهای حقوقی کیفری داخلی نیز بهرهمند شود. در حقوق کیفری داخلی هدف از اعمال مجازات از یک طرف پیشگیری از ارتکاب جرم است و از طرف دیگر جامعه با اجرای مجازات سعی در تحقق عدالت دارد.(نوربها،1385، 354).بنابر این می توان گفت که در حقوق بینالمللی کیفری- همانند حقوق کیفری داخلی- تعیین کیفر و اعمال مجازات با هدف بازداندگی صورت می گیرد. در حقیقت دیوان نیز با توسل به این سازوکار از یک جهت مرتکبان جنایات فعلی را محاکمه و مجازات می نماید و از جهت دیگر به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می کند.(Seibrt-fobr, 2002, 303) این مطلب در مورد دیگر دادگاههای بین المللی کیفری نیز صادق می باشد.
حال سوال اساسی این است که دیوان بینالمللی کیفری چگونه و با توسل به چه ابزار یا سازوکارهایی میتواند به این هدف مهم- خاتمه دادن به بیکیفری- نایل شود؟ در این نوشتار نگارنده به بررسی نقش دیوان در مبارزه با بیکیفری و همچنین سازوکارهای مطلوب دیوان در این خصوص می پردازد.
ضرورت انجام تحقیق
درک این واقعیت که دیوان بینالمللی کیفری ،که نهادی دایمی برای رسیدگی به جرایم مندرج در اساسنامهی رم است،چگونه می تواند اهداف خود را تحقق بخشد.از آنجا که مجازات جرایم ارتکابی در پیشگیری از ارتکاب جرایم در آینده مؤثر است،دیوان با پیش بینی سازوکارهایی در اساسنامهی خود سعی در محو جرایم موجب نگرانی بینالمللی دارد.
4.سؤالهای تحقیق
1 – آیا مجازات جنایات پیشبینی شده در مادهی 5 اساسنامهی دیوان بینالمللی کیفری میتواند در مبارزه با بیکیفری مؤثر باشد؟
2 – آیا دیوان بینالمللی کیفری برای مبارزه با بیکیفری سازوکارهای لازم را در اختیار دارد؟
3 – آیا مفاد مادهی 98 اساسنامهی دیوان میتواند به عنوان مانعی در مبارزه با بیکیفری توسط دیوان قلمداد شود؟
5.فرضیههای تحقیق
1 – مجازات مرتکبان جنایات تحت صلاحیت دیوان میتواند در مبارزه با بیکیفری موثر باشد.
2 – اساسنامهی دیوان بینالمللی کیفری سازوکارهای لازم برای مبارزه با بیکیفری را مقرر نموده است.
3 – مفاد ماده 98 اساسنامهی دیوان میتواند به عنوان مانعی برای مبارزه با بیکیفری توسط دیوان قلمداد شود.
6.هدف‌ها وکاربرد های مورد انتظار از انجام تحقیق
شناخت اهداف دیوان بینالمللی کیفری و سازوکارهایی که این نهاد بینالمللی در محو بیکیفری دارد، تا از این راه بتوان به اهمیت تأسیس چنین نهادی،تأثیر آن بر نظام حقوقی داخلی ونقش آن در توسعهی حقوق بینالملل کیفری به عنوان شاخهای از حقوق بینالملل پی برد. این تحقیق می تواند برای دستگاه قضایی، پژوهشگران رشته حقوق و همچنین وزارت امورخارجه مفید باشد.
7.روش انجام تحقیق:
در این تحقیق جهت گردآوری اطلاعات مربوطه از منابع کتابخانهای،اسناد بینالمللی و سایتهای اینترنتی مرتبط استفاده شده است.
8.ساماندهی طرح تحقیق:
جنایات بینالمللی شامل ارتکاب اعمالی چون جنایت نسل کشی، جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی ،دزدی دریایی، قاچاق مواد مخدر و… میباشد. مبارزه با بیکیفر ماندن این جنایتکاران دولتها را به سوی همکاری با یکدیگر سوق داده است. در واقع مرتکبان این جنایات بایستی در محاکم داخلی یا بینالمللی مورد محاکمه و مجازات قرار گیرند.
در این نوشتار ابتدا سعی میشود در فصل اول از اهمیت مبارزه با بیکیفری و چگونگی تأمین این هدف بحث شود. در بخش اول از این فصل سعی بر معرفی نمودن ، مبارزه با بیکیفری به عنوان یک آرمان جامعهی جهانی است. یکی از ابزارهای در دسترس جامعهی بینالمللی برای رسیدن به این آرمان خود و جامهی عمل پوشانیدن به آن تشکیل محاکم بینالمللی کیفری است. بدین منظور در بخش دوم پیشینهای از تشکیل و اقدامات محاکم تشکیل شده از بریساخ تا رم مورد بررسی قرار میگیرد. جامعهی بینالمللی برای رسیدن به اهداف خود در مبارزه با بیکیفری بدون شک با موانعی مواجه است که بدون شناخت این موانع رسیدن به منظور چندان آسان نخواهد بود.
دیوان دایمی بینالمللی کیفری یکی از نهادهای ایجاد شده توسط جامعهی کشورها جهت مبارزه با بیکیفری است، بدین منظور در فصل دوم ابتدا از چگونگی ایجاد و اهداف دیوان بحث میشود و سپس در چند بخش سازوکارهای پیشبینی شده در اساسنامهی رم مورد بحث قرار میگیرد که از طریق آنها دیوان در صدد محو
فرم در حال بارگذاری ...